शंखी गोगलगायीचा प्रादुर्भाव ओळखून वेळीच एकात्मिक पद्धतीने नियंत्रण करा.

देवणी : मागच्या वर्षी बऱ्याच ठिकाणी सोयाबीन पिकावर शंखी गोगलगायीचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणात दिसून आला.सोयाबीन पिकामध्ये रोप अवस्थेतच गोगलगायीचा प्रादुर्भाव होत असल्याने मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले.त्यामुळे शेतकऱ्यांनी या वर्षी गोगलगायींना वेळीच ओळखून पुढील प्रमाणे उपाययोजना करण्याचे तालुका कृषि अधिकारी देवणी कार्यालयामार्फत शेतकऱ्यांना आव्हान करण्यात आले आहे.शंखी गोगलगायीचे एकात्मिक व्यवस्थापन करताना शेताचे बांध स्वच्छ ठेवावे,त्यामुळे गोगलगायींना लपण्यास जागा राहणार नाही.सायंकाळी किंवा सूर्योदयापूर्वी शेतातील गोगलगायी गोळा करून साबणाच्या अथवा मिठाच्या पाण्यात बुडवून माराव्यात किंवा शेतातून मोठ्या शंखी गोगलगायी जमा करून प्लास्टिकच्या पोत्यात भरून त्यात कोरडे मीठ अथवा चुना टाकून त्या पोत्याचे तोंड उघडे न ठेवता घट्ट बंद करावे,जेणेकरून त्यामधील गोगलगायी पोत्यातून बाहेर न जाता मिठाच्या किंवा चुन्याच्या संपर्कात येऊन आत मध्येच मरून जातील.शेतामध्ये किंवा बागेमध्ये 7 ते 8 मीटर अंतरावर विविध ठिकाणी वाळलेल्या गवताचे किंवा भाजीपाला पिकाच्या अवशेषाचे ढीग अथवा गोणपाट गुळाच्या पाण्यात ओले करून शेतात ठिक ठिकाणी ठेवावेत.

गोगलगायी त्या ठिकाणी आश्रयाला जातात.सूर्योदयानंतर त्याखाली गोळा झालेल्या गोगलगायी व त्यांची अंडी गोळा करून मिठाच्या पाण्यात टाकून नष्ट करावी.लहान शंखीसाठी मिठाची फवारणी किंवा कॅल्शियम क्लोराईड चा सुद्धा नियंत्रणासाठी बऱ्याच ठिकाणी वापर केला जातो.शेत किंवा बागेच्या सभोवती बांधापासून आत तंबाखू भुकटीचा अथवा चुन्याचा 5 सें.मी. रुंदीचा पट्टा गोगलगायींना शेतात जाण्यास प्रतिबंध म्हणून व नियंत्रणासाठी टाकावा.फळबागेमध्ये झाडाच्या खोडास 10% बोर्डोपेस्ट लावल्यास गोगलगायी झाडावर चढत नाही.निंबोळी पावडर,निंबोळी पेंड,5 टक्के निंबोळी अर्क या वनस्पतीजन्य कीटकनाशकाचा वापर बांधावर केल्यास गोगलगायी शेतात येण्यापासून परावृत्त होतात.शंखी गोगलगाय प्रामुख्याने पपईची रोपे व झेंडूच्या रोपांकडे आकर्षित होतात.त्यामुळे सदर ठिकाणाहून गोगलगायी गोळा करून नष्ट कराव्यात.गोगलगायी जमा करताना अथवा हाताळणी करताना उघड्‌या हाताने न करता हातमोजे व तोंडावर मास्क घालूनच करावे.मेटाल्डिहाईडला पर्याय म्हणून आयर्न फॉस्फेटचा वापर 2 किलो प्रती एकर या प्रमाणात अमिष म्हणून करता येतो.आयर्न फॉस्फेटचा वापर आर्द्रता जास्त असते अशा वेळीही प्रभावी दिसून येतो.

आयर्न फॉस्फेटच्या संपर्कात आल्यास गोगलगायी उपाशी राहून मरतात.आयर्न फॉस्फेट पाळीव प्राणी व इतर प्राण्यांना सुरक्षीत असल्याने त्याचा गोगलगायीच्या निर्मुलनासाठी उपयोग करावा.शेंद्रीय पद्धतीने गोगलगायी चे प्रभावी नियंत्रण करण्यासाठी इंडियाग्रोचे भूअस्त्र सुपर या नैसर्गिक रित्या निर्मुलन होते.यामुळे निसर्गाच्या कोणत्याही घटकास ईजा पोहचत नाही. व पशूपक्षी यांना सुद्धा सुरक्षित आहे. रासायनिक पद्धतीने गोगलगायीच्या नियंत्रणासाठी मेटाल्डिहाईड (स्नेलकिल) दाणेदार या गोगलगाय नाशकाचा वापर करावा.सोयाबीन पिकामध्ये दाणेदार मेटाल्डिहाईड (स्नेलकिल) दोन किलो प्रति एकरी या प्रमाणात शेतात पसरून द्यावे तर फळबागेमध्ये झाडाखाली दाणेदार मेटाल्डिहाईड (स्नेलकिल )प्रति झाड 100 ग्रॅम पसरून टाकावे.वरील गोगलगायनाशक अथवा अमिषाचा वापर प्लॅस्टिक हातमोजे घालूनच काळजीपूर्वक करावा.अशा प्रकारे शंखी गोगलगायीचा प्रादुर्भाव ज्या भागात मोठ्या प्रमाणात दिसून येत असेल त्या भागातील शेतकऱ्यांनी एकत्र येऊन सामुहिकरित्या वरील प्रमाणे उपाय योजना केल्यास गोगलगायीचे नियंत्रण लवकरात लवकर व अधिक प्रभावीपणे होते.